Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattının (TANAP) Avrupa bağlantısı, Edirne’nin İpsala ilçesi Sarıcaali Köyü’nde bulunan MS4 Ölçüm İstasyonu’nda gerçekleştirilen Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in katıldığı törenle açıldı.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, TANAP Avrupa Bağlantısı Açılış Töreni‘nde yaptığı açılış konuşmasında her aşaması sabırla, dirayetle Türkiye, Azerbaycan ve Gürcistan’ın ortak gayretiyle 7,5 senelik uzun ve meşakkatli bir sürecin başarıyla taçlandırıldığını ifade etti ve “Her şeyden önce TANAP, Azerbaycan, Gürcistan, Türkiye güzergâhından Avrupa’ya TAP (Trans Adriyatik Doğal Gaz Boru Hattı) hattına bağlanıyor, devamıyla da Bulgaristan, Yunanistan, Makedonya, Arnavutluk, Sırbistan, Bosna Hersek güzergâhındaki ülkeler de buradan istifade ediyor. Bütün bu adımları atarken, bunun bir bölgesel proje olduğunu, bir barış projesi olduğunu da özellikle vurgulamam lazım.” diye konuştu.

TANAP’la ilgili ilk adımın Haziran 2012’de hükümetler arası ve ev sahibi hükümet anlaşmalarının İstanbul’da imzalanmasıyla atıldığını hatırlatan Erdoğan, şu bilgileri verdi: “Şahdeniz 2 nihai yatırım kararı anlaşmasını ise 2013’ün Aralık ayında Bakü’de düzenlenen bir törenle neticelendirdik. Ardından 17 Mart 2015 tarihinde Kars’ta Türkiye, Azerbaycan ve Gürcistan Cumhurbaşkanları olarak TANAP’ın temel atma töreni gerçekleştirildi. Bu tarihten 3 yıl sonra ise 12 Haziran 2018’de dost ve kardeş ülkelerin de katılımıyla Eskişehir’de TANAP’ın açılış törenini yaptık. Haziran 2012’den bu yana geçen sürede TANAP projesinin hayata geçmesi için gerçekten büyük çaba sarf ettik. İçeride ve dışarıda özellikle atlattığımız onca badireye, bölgesel gerilime hatta sıcak çatışmalara varan istikrarsızlıklara rağmen TANAP’ı planlandığı şekilde ilerlettik.”

“Bundan sonra asıl sorumluluk sınırın öte tarafındaki komşularımıza düşüyor”

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, TANAP’ın, Azerbaycan’dan Avrupa’ya uzanan 3 bin 500 kilometrelik enerji koridorunun en önemli parçası olduğunu belirterek, şöyle devam etti: “Bugün itibarıyla Azerbaycan’dan doğal gaz ülkemiz üzerinden 20 il, 67 ilçe ve 600 köyden geçerek artık Avrupa’nın kapısına, yani buraya ulaştı. TANAP’la 16 milyar metreküplük Azerbaycan doğal gazının Türkiye ve Avrupa’nın istifadesine sunulması hayalden çıkıp gerçeğe dönüşmüştür. 16 milyar metreküplük bu gaz miktarının 6 milyarını biz, 10 milyarını ise Avrupa ülkeleri kullanacak. Nitekim 18 Kasım 2019 itibarıyla TANAP üzerinden Türkiye’ye taşınan gaz miktarı 3,23 milyar metreküpe ulaştı. İlerleyen yıllarda TANAP’ın taşıma kapasitesini önce 24 milyar metreküp ardından 31 milyar metreküpe çıkarmayı planlıyoruz. Bundan sonra asıl sorumluluk sınırın öte tarafındaki komşularımıza düşüyor. Avrupa’ya gaz sevkinin başlaması için TAP’ın bir an önce tamamlanması gerekiyor. İnşallah TAP’ın da 2020 yılı içinde tamamlanmasını bekliyoruz.”

“Türkiye enerji üreten ve tüketen ülkelerin tam kavşağında”

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, artan nüfus ve büyüyen küresel ekonomi neticesinde enerjinin çok ciddi bir küresel mesele olarak ortaya çıktığını anlattı. Dünya enerji haritasının değiştiğini, bu alanda yeni aktörlerin, projelerin ve iş birliği modellerinin ortaya çıktığını aktaran Erdoğan, enerji güvenliğinin sağlanmasında üretici transit ve tüketici ülkeler arasındaki etkin iş birliğinin önemli olduğuna inandığını ifade etti. 

Türkiye’nin stratejik konumuyla enerji üreten ve tüketen ülkelerin tam kavşağında yer aldığına dikkati çeken Erdoğan, şunları kaydetti: “Bugün yer kürede yer alan doğal gaz rezervlerinin yüzde 70’i, petrol rezervlerinin ise yüzde 60’ı komşularımızın topraklarında bulunuyor. Ayrıca ülkemiz Avrupa’nın 4’üncü, dünyanın 18’inci en büyük doğal gaz piyasası konumundadır. 2002 yılında 5 ilimizde doğal gaz varken, bugün 81 ilimizin tamamına doğal gaz arzı sağladık. 2019 yılı Ağustos sonu rakamlarıyla 144 bin kilometreyi aşan bir doğal gaz dağıtım şebekesine çıktık. Ülke nüfusumuzun yüzde 81’ine yani 66,5 milyon insanımıza doğal gazı ulaştırdık. 2018 yılı doğal gaz talebimiz ise 49,3 milyar metreküpü buldu. Doğal gaz depolama kapasitemizi 4 milyar metreküpten 11 milyar metreküpe çıkarmayı planlıyoruz. 2 yüzer gaz depolama ve gazlaştırma gemisini hizmete sunduk. İnşallah bunlara bir yenisini daha ekleyeceğiz. Toplamda 5,4 milyar metreküplük kapasiteye sahip Tuz Gölü Doğalgaz Depolama Tesisi’nin son bölümünün temelini bu sene attık. Bu kısmın 2023’te devreye girmesiyle tuz yapılarında dünyanın en büyük depolama tesisine sahip olacağız.” 

“TANAP ülkemizin barışçıl vizyonunun en somut nişanesidir.” diyen Erdoğan, dünya gündeminin ticaret savaşlarıyla, terörle, sokak olaylarıyla, istikrarsızlıkla meşgul olduğu bir dönemde Avrupa ile Asya’yı TANAP’la bir kez daha birbirine bağladıklarını, buradan bölgeleriyle beraber tüm dünyaya iş birliği ve ortaklık mesajları verdiklerini, Türkiye’yi üç kıtanın enerji ve ticaret merkezine dönüştürme yolunda yeni bir adım daha attıklarını söyledi.

Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, “Bugün tarihi bir gündür. Umarım TANAP’ın ömrü uzun olacak, Türkiye-Azerbaycan ve diğer komşu halklara faydası olacak.” dedi.

TANAP’ın temelini 4 yıl önce attıklarını ancak projeyle ilgili çalışmaların 2012’de (Türkiye Cumhuriyeti Hükumeti ile Azerbaycan Cumhuriyeti Hükumeti arasında Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı Sistemine İlişkin Hükumetlerarası Anlaşma’yla) başladığını anlatan Aliyev, İstanbul’da yapılan anlaşmayla TANAP’ın yeşil ışığının yandığını belirtti.

Etkinliği “tarihi” olarak nitelendiren Aliyev, “Bugün tarihi bir gündür. Umarım TANAP’ın ömrü uzun olacak, Türkiye-Azerbaycan ve diğer komşu halklara faydası olacak. Bugüne kadar Bakü-Tiflis-Ceyhan Petrol Boru Hattıyla Türkiye ve dünya pazarlarına 450 milyon tondan çok Azerbaycan ve başka devletlerin petrolü nakledilmiştir. Bunun 400 milyondan fazlasını Azerbaycan, 27 milyon ton Türkmenistan, 12 milyon ton Kazakistan, 7 milyon ton Rusya petrolü teşkil ediyor.” dedi.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı’nın 1850 kilometrelik Anadolu yolculuğunun bugün sona erdiğini ve gazın Avrupa yolculuğunun başladığını belirterek, “Avrupa’ya gaz akışı için biz hazırız. Bundan sonraki süreci Avrupalı dostlarımıza emanet ediyoruz.” dedi.  Dönmez, geçen 1,5 yıllık sürede projeden 3 milyar metreküpten fazla gaz akışı sağlandığını ifade ederek konuşmasını şöyle sürdürdü: “TANAP’ın 1850 kilometrelik Anadolu yolculuğu bugün sona eriyor ve gazın Avrupa yolculuğu başlıyor. Avrupa’ya gaz akışı için biz hazırız. Bundan sonraki süreci Avrupalı dostlarımıza emanet ediyoruz. TANAP, bundan sonra Türkiye-Azerbaycan iş birliğinin gücünü yeni ülkelerle, yeni insanlarla buluşturacak. Avrupa’nın içlerine kadar ulaşacak TANAP, bir enerji projesi olmasının ötesinde bir başarı hikayesidir. Yalnızca Türkiye’nin değil Avrupa’nın da enerji arz güvenliği açısından hayati öneme sahip bu proje farklı ülkeleri ve renkleri de enerji potasında birleştirmiş oldu. Projemizde ilk önce 16 milyar, sonrasında ise 31 milyar metreküp doğal gaz hem Türkiye’nin hem de Avrupa’nın enerji geleceğine büyük katkı sağlayacak. Güney Gaz Koridoru’nun şah damarı olan TANAP, Trans Adriyatik Doğal Gaz Boru Hattı (TAP) ile birleşerek Akdeniz’in beline bir kuşak gibi dolanacak.” 

TANAP’ın yanı sıra diğer doğal gaz altyapı yatırımlarıyla Türkiye’nin doğal gazda enerji arz güvenliği sorunu kalmadığını dile getiren Dönmez, Türkiye’nin enerjide merkez ülke olma yolunda adım adım ilerlediğini vurguladı.