T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı himayelerinde, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) destekleriyle yapılmakta olan  11.Türkiye Enerji Zirvesi 21 -23 Kasım 2021 tarihleri arasında Antalya’da gerçekleşti.

Zirve’nin ikinci gününde gerçekleşen “Türkiye Doğal Gaz Piyasası” oturumuna konuşmacı olarak katılım sağlayan Genel Müdürümüz Ahmet Türkoğlu dünya ve Türkiye’deki doğal gaz piyasasına ilişkin veriler üzerinden değerlendirmelerde bulundu. Avrupa ile benzer sorunlar yaşandığını belirten ve Avrupa-Türkiye perspektifinden bakarak değerlendirmeler yapan Türkoğlu “İthalata bağımlılık konusunda Avrupa ile benzer şartlara sahibiz. Avrupa’nın en önemli problemlerinden birisi, üretiminin azalmasıdır. Arz ile ilgili olarak değerlendirdiğimizde, Karadeniz’deki keşiften dolayı biz bu açıdan şanslıyız. Avrupa özellikle Norveç kaynaklı gaz üretimini kaybediyor. Bu Avrupa için ciddi bir sıkıntı.” dedi.

Bölgesel anlamda gazın ne tarafa gittiğine bakıldığında; Asya’nın ön plana çıktığını söyleyen Türkoğlu “Pandemi sonrası talep artışının ana lokomotifi olan Asya’nın, önümüzdeki yıllarda da bu konumunu koruyacağını düşünüyorum. Aynı durum, Orta Doğu, Amerika, Orta Amerika’da da var. Trendi aşağıya doğru giden tek yer ise Avrupa. Değişik senaryolar bazında Türkiye açısından bakarsak, genel anlamda dünyadaki trende yakın gidildiğini ve gazı daha fazla tüketeceğimizi söyleyebiliriz.” dedi.

Pandemi dönemindeki sürecin BOTAŞ ve piyasa oyuncuları tarafından çok iyi yönetildiğini düşündüğünü belirten Türkoğlu “Çok uygun fiyatlarla LNG alınması sayesinde boru gazında fiyatlar düşmüştü. Tekrar LNG fiyatlarının artmasıyla da biz de, boru gazındaki alımlarımızı artırmış görünüyoruz. Boru gazı yeniden rekabetçi hale geldi.” dedi. Piyasalaşmanın, borsaların, referans fiyatların oluşmasının Avrupa Birliğine katkısını, AB’nin Serbestleştirilmiş Gaz Piyasalarının Uzun Vadeli Finansal Kazanımlarına ilişkin grafik üzerinden açıklayan Türkoğlu “Biz de şu an, borsa olarak bu kurgunun merkezindeyiz. EPİAŞ mekanizmasının daha iyi bir şekilde işlemesinin sonucunu göstermek açısından bu grafikte anlamlı veriler olduğunu düşünüyorum. Piyasa mekanizmasının işlemesinin bir sonucu olarak Avrupa birliği burada bir arbitraj yakalamış, 100 milyar dolarlık ekstra bir gelir elde etmiş.” dedi.

Ülkemizdeki tüketimin arttığımı belirten Türkoğlu “Özellikle kuraklıkla birlikte hidroelektrik santrallerinin çalışmaması bizim doğal gaz santrallerimizin devreye girmesini sağladı. Bu da toplamda, doğal gazdan elektrik üreten santrallerin payının iki katına çıkması sonucunu getirdi.” dedi. Doğal gaz sektöründe şartlar çok hızlı değiştiği için bu sektörde oyuncu olmanın zorluğunu vurgulayan Türkoğlu, ülkemiz açısından genel değerlendirme yapıldığında “Altyapı açısından oldukça iyi bir duruma geldik. Gerek giriş kapasitesi gerek depolama kapasitesi gerek FSRU’ların alınması, spot ve vadeli piyasaların kurulması… Aslında global konjonktürde alt yapımız tamam, üst yapıda yeni gelişmelere ihtiyaç duyuyoruz anlamına geliyor. “ dedi.

Doğal gaz keşfinden dolayı, EPİAŞ olarak büyük mutluluk duyduklarını belirten Türkoğlu, “Her ne kadar beş ülkeye ihracat yapsak da, kendi gazımızı ihraç etmek veya bunu bizim borsa üzerinde değerlendirmek daha güzel olur diye düşünüyorum. Kısa ya da uzun vadeli kontratınız var ise sonuçta bir yükümlülüğünüz var. Çıkardığınız gaz da ise hiçbir yükümlülüğünüz yok. Vadeli Piyasamızda satılması çok daha kolay bir ürün olacağını düşünüyoruz. O yüzden biz de hasretle üretim olmasını bekliyoruz.“ dedi. EPİAŞ’taki fiyatlara ilişkin genel bir değerlendirme yapan Türkoğlu “2018 yılı Eylül ayında işletmeye başladığımız spot piyasada 2019 ve 2020’de fiyatlarımız çok büyük farklılık göstermediğini söyleyebiliriz. Ancak bu yıl gerçekleşen dünyadaki artış bizim piyasamızı da etkiledi. Dünyadaki fiyatlarla bizim fiyatları karşılaştırdığımızda, fiyatlarımızın rekabetçi olduğunu görüyoruz. Şu an Avrupa’daki fiyatlar bizim fiyatların iki katı seviyesinde. Bu rekabetçilik tüketiciye de yansıyor.” dedi. Vadeli Doğal Gaz piyasasının çok önemli bir piyasa olduğunu ancak henüz olgunluk seviyesinde olmadığını belirten Türkoğlu “VGP’nin piyasada derinliği ve rekabeti oluşturma, öngörülebilirlik noktasında çok kritik bir rol üstleneceğini düşünüyoruz. Bu anlamda da daha fazla işlem yapılması oldukça önemli.” dedi.

Türkoğlu, ETD Istanbul Traders Meeting oturumunda gerçekleştirdiği açılış konuşmasında  ise yıllardır üzerinde durulan ve önemli bir konu olan piyasa izleme ve gözetim konusunda değerlendirmeler yapılacağını belirterek konuşmasına başladı. Türkoğlu “EPİAŞ olarak bilindiği üzere spot piyasaları işletiyorduk, bunların yanı sıra bu yıl içerisinde üç tane yeni piyasamızı da işletmeye başladık. Vadeli Elektrik Piyasası ve Vadeli Doğal Gaz Piyasası spot piyasalarımızın tamamlayıcısı oldu. Ayrıca yeşil sertifika dediğimiz YEK-G Sistemi ve Organize YEK-G Piyasası’nın açılışını gerçekleştirdik.” dedi. Bu kadar geniş bir piyasa yapısının içerisinde bu piyasaların gözetim ve izleme faaliyetleri de önemli hale geldiğini vurgulayan Türkoğlu “ Özellikle Gün Öncesi Piyasası ve Gün İçi Piyasası’nda fiyatlar ve hacimler sürekli artıyor. Bu piyasaların piyasa kuralları içerisinde takip edilmesi, hem alıcılar hem de satıcılar için sağlıklı olması konusu, EPİAŞ ve piyasa katılımcıları açısından önemli bir yere sahip.” dedi. Türkoğlu bu yıl yapılan değişikliklerle birlikte EPDK’nın, EPİAŞ bünyesindeki Piyasa Gözetim Müdürlüğünü direktörlük haline getirdiğini ve bunun yanı sıra EPDK’nın içerisinde piyasa izleme fonksiyonunun devreye alınarak, grup başkanlığı oluşturulduğunu belirtti. Türkoğlu “EPİAŞ olarak yurt dışındaki, gözetim ile ilgili gelişmeleri de yakından takip ediyoruz. Amerika’da ve Avrupa’da farklı yapılanmalar var. Şu an EPDK’nın düzenlemesi sonucu oluşan yeni yapımız, biraz daha Avrupa Birliği’ndeki yapıya benziyor. Piyasa işletmecisi gözetim faaliyetlerini yürütürken, düzenleyici kurum da izleme faaliyetlerini yürütüyor.” dedi.