Bakan Dönmez: “YEK-G, yenilenebilir enerjinin teşviki ve geliştirilmesi için önemli bir adım.’’
Yenilenebilir enerjiyi herkes için ulaşılabilir hale getiren Yenilenebilir Enerji Kaynak Garanti (YEK-G) Sistemi ve Organize YEK-G Piyasası’nın açılış töreni Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, EPDK Başkanı Mustafa Yılmaz, EPİAŞ Yönetim Kurulu Başkanı Abdullah Tancan ve EPİAŞ Yönetim Kurulu Başkan Vekili Alparslan Bayraktar’ın katılımıyla gerçekleşti.
Bakan Dönmez, Yenilenebilir Enerji Kaynak Garanti Sistemi’nin (YEK-G) ilk organize piyasa seans günü olan 21 Haziran’da gerçekleşen etkinliğin açılış töreninde yaptığı konuşmada YEK-G’nin yenilenebilir enerji kaynaklarının gelişimine katkı sağlayacağını belirtti. YEK-G’nin ortaya çıkma süreci hakkında bilgi veren Dönmez “YEK-G’de ilk çalışmalar 14 ay önce başladı. Taslak yönetmelikler, toplantılar, tarafların görüşleri derken; 1 yıl gibi kısa bir zaman diliminde ilk sanal uygulamayı bu yılın Nisan ayında başlatmıştık. 1 Haziran’da canlı uygulamaya geçtik. Ve bugün de organize YEK-G piyasasını yenilenebilir kaynak bazında açıyoruz. Bu vesileyle süreci başından sonuna kadar büyük bir disiplinle yürüten EPİAŞ çalışanlarımıza teşekkür ediyorum.” dedi.
“Enerjinin yeni normali yenilenebilir enerji”
2020 yılında salgına rağmen küresel talebin arttığı tek kaynağın yenilenebilir enerji olduğunu vurgulayan Dönmez, enerjinin yeni normalinin yenilenebilir enerji olduğunu belirtti. Dönmez, toplam kurulu gücümüzün yüzde 53’ünün yenilenebilir enerji kaynaklarından oluştuğunu ve son 3 yılda devreye alınan ilave kurulu gücün yüzde 90’ından fazlasının yenilenebilir enerji kaynaklı olduğunu söyledi.
Dönmez, 2019 yılında yayımlanan 11. Kalkınma Planı’nda, 2023 için yenilenebilir kaynakların elektrik üretimindeki payının yüzde 38,8 olarak hedeflendiğini ve 2019-2020 yılarında yüzde 42 gerçekleşmeyle 2023 hedefimize bugünden ulaşıldığını belirtti.
“Kaynak bizimse, teknoloji de bizim olacak”
Dönmez “Bizim gündemimiz yatırım. Bizim gayemiz Türkiye’yi büyütmek. Bizim yol haritamız Büyük ve Güçlü Türkiye vizyonu. Bu uğurda çalışmaya, üretmeye, katma değer yaratmaya devam edeceğiz.” şeklinde konuştu. Yenilenebilir enerji teknolojilerinin geliştirilmesi için atılan adımların, bu hamlelerin en önemli meyveleri olduğunu söyleyen Dönmez “Bugün rüzgar, güneş, jeotermal, hidroelektrik ve biyokütle enerjisinde önemli oranda yerli üretim ve yerli teknoloji aksamlar kullanılıyor. Kaynak bizim olacak ancak bunu enerjiye dönüştürecek ekipman için başkasına muhtaç olacağız? Bu mümkün mü? Kendimizi başkasına göre ayarladığımız, kendi kaderimizi başkalarının kalemine teslim ettiğimiz bir ortamda enerji bağımsızlığından bahsedemeyiz. O yüzden diyoruz ki kaynak bizimse, teknoloji de bizim olacak. Bunun başka yolu yok.” dedi.
Geçtiğimiz yıl Yeşil Tarife uygulamasının başlatıldığını hatırlatan Dönmez, “Yenilenebilir enerjinin teşviki ve geliştirilmesi adına YEK-G ile önemli bir adım daha atıyoruz. YEK-G uygulamamız gönüllülük esasına dayanıyor. Üreticilerimize ve tüketicilerimize kullandıkları elektriğin kaynağını seçme alternatifi sunuyoruz. Böylece yeşil enerji kullanımının bilinçli bir seçenek haline gelmesini sağlayacağız.Bireysel tüketicilerden büyük ölçekli kuruluşlarımıza kadar yenilenebilir enerji kaynaklarını tercih edenler, artık YEK-G ile bu seçimlerini belgelendirebilecek. Böylece üretimden tüketime kadar her aşamada elektriğin hangi yenilenebilir kaynaktan üretildiğini takip edilebilecek.” dedi.
“Yenilenebilir enerjide artık her aşama kayıt altında olacak.”
YEK-G ile tüketicilerin satın aldıkları elektriğin kaynağını bileceğini ve sertifikayla ispat edeceğini belirten Dönmez “Üreticiler de portföylerinde yenilenebilir enerji bulundurduklarına dair yükümlülüklerini böylece doğrulamış olacaklar. Yenilenebilir enerjide artık her aşama kayıt altında olacak.” ifadelerini kullandı.
Dönmez YEK-G ile birlikte; üretilen elektriğin kaynağı nereden geliyor, çevreci bir yöntemle mi üretilmiş, hangi aşamalardan geçip bizlere kadar ulaşmış sorularına cevap bulunan bir sistem ortaya koyulduğunu belirtti.
“YEK-G sürdürülebilir bir gelecek vizyonumuzun ürünü olarak ortaya çıktı.”
YEK-G’nin sürdürülebilir bir gelecek vizyonunun ürünü olarak ortaya çıktığını söyleyen Dönmez, enerji üretiminde çevresel sürdürülebilirliğin öncelikleri olduğunu vurguladı. İklim değişikliğiyle mücadele kapsamında yenilenebilir enerjiye yönelik gerçekleşen önemli düzenlemelerden birinin de Avrupa Birliği’nin yayımladığı Yeşil Mutabakat olduğunu belirten Dönmez “İlerleyen dönemde YEK-G, AB’nin karbon vergisi yükümlülükleri ve sınırda karbon vergisine karşılık kullanılabilecek. Kaynak ifşası ve bunun belgelendirilmesiyle yenilenebilir enerji, üreticilerimiz için yeni bir ihracat kapısı olacak. YEK-G şirketlerimiz için yeni bir kar kapısı oluştururken, bizim için de enerjide merkez ülke Türkiye hedefimize yönelik önemli bir adım daha olacak.” dedi.
“Türkiye’nin yurt dışına açılan yeni gümrük kapılarından birisi de YEK-G olacak.”
Türkiye’nin yurt dışına açılan yeni gümrük kapılarından birisinin de YEK-G olacağını belirten Dönmez “Bunun için Bakanlığımız, EPİAŞ ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığımızın başını çektiği bir çalışma grubumuz görüşmelerini sürdürüyor.”dedi.
YEK-G sisteminin yüzde yüz yerli imkanlarla blok zincir teknolojisi kullanarak oluşturulduğunu söyleyen Dönmez, üretilen her bir 1 megavat elekktrik üretimine karşılık özel bir kod tanımlandığını, böylece sistemin veri doğruluğunun ve takibininin sağlandığını vurguladı. YEK-G ile ilgili güncel verileri paylaşan Dönmez “21 Haziran itibarıyla, 100 piyasa katılımcısının 127 yenilenebilir enerji santrali sisteme kaydını yaptı. Bunların 53’ü üretim, 47’si tedarik lisansına sahip.”dedi.
YEK-G piyasasının iki farklı aşamasının olduğunu belirten Dönmez “Bunlardan birincisi, YEK-G sistemi. Burada elektrik EPİAŞ tarafından kaynağına göre sertifilandırılacak, üretici adına kaydı yapılacak ve ihraç edilecek. İkinci aşama da YEK-G piyasası. Burası organize bir piyasa. EPİAŞ tarafından işletilecek.” dedi. Üretilen sertifikaların organize piyasalarda işlem görerek el değiştireceğini ve fiyatın organize piyasada kaynağa bağlı olarak oluşacağını söyleyen Dönmez “Organize YEK-G piyasasında hidro, rüzgâr, jeotermal, biyokütle ve güneş kaynaklarına bağlı olarak ayrı ayrı işlem görecek. Kaynağa bağlı olarak farklı YEK-G belge fiyatlarının oluşması da mümkün”dedi.
Konuşmasının ardından, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu Başkanı Mustafa Yılmaz, EPİAŞ Yönetim Kurulu Başkanı Abdullah Tancan ve EPİAŞ Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Alparslan Bayraktar ve EPİAŞ Genel Müdürü Ahmet Türkoğlu ile birlikte YEK-G simgeli şeffaf butonuna basarak piyasanın açılışını gerçekleştirdi.
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu Başkanı Mustafa Yılmaz konuşmasında, Türkiye’nin enerji ticaret merkezi olması hedefi doğrultusunda büyük önem taşıyan Vadeli Elektrik Piyasası açılışını anımsatarak, “Enerji ticaret merkezi olmak istiyorsak öncelikle doğru vizyona, doğru stratejilere ve planlamalara ihtiyacımız var. Sahip olduğumuz yenilenebilir enerji potansiyelini “sürdürülebilirlik ilkesiyle” son zerresine kadar harekete geçirmeliyiz. Uluslararası Enerji Ajansı tarafından da takdir gören yatırımcılarımızın su, rüzgar ve güneşten elektrik üretimi amaçlı yatırım yapma iştahının ve gayretinin önümüzdeki dönemde de sürmesini bekliyoruz Bu hedef yolunda bugün yine çok değerli bir adım atıyoruz.” dedi.
“YEK-G yerli ve yabancı yatırımcı için bulunmaz fırsatlar sunuyor”
EPDK’nın yatırımcıların önünü açan yüksek kalitede düzenlemeler geliştirdiğine dikkati çeken Yılmaz, “Şimdi yatırımcılarımızdan da aynı vizyonu, özgüveni ve gayreti bekliyoruz. Özellikle yenilenebilir enerji kaynaklarımız yerli ve yabancı yatırımcı için bulunmaz fırsatlar sunuyor. YEK-G ile elektrik üreticilerine ek gelir imkanı sağlanacak ve YEK-G belgelerinin AB sistemine dahil edilmesi ile de ihracatçılarımız için sınırda karbon uygulamasına uyum sağlamak için önemli bir fırsat doğacak. Ayrıca mahsuplaşma düzenlememizle birlikte çatı tipi güneş sistemleri ekonomik açıdan çok daha cazip bir hale gelmiş durumda. Ortada böylesi fırsatlar varken yatırımcılarımızın güvenle bu alana yönelmesini bekliyoruz. ” şeklinde konuştu.
“YEK-G ile birlikte hem Türkiye hem de uluslararası alanda önemli bir merhale kazanıldı”
Avrupa’nın sertifika ihraç eden kuruluşlar birliği olan Association of Issuing Bodies (AIB) Genel Sekreteri Liesbeth Switten yaptığı açılış konuşmasında YEK-G’nin yakın takipçisi olduklarını belirtti “Bugün özellikle yenilenebilir enerji alanında hem Türkiye hem de Avrupa için önemli bir gün. EPİAŞ ile birlikte YEK-G’de dinamik bir yapı kazanıldı ve ilgili bütün mercilerin de bu sürece katkısı ile süreç gelişti ve bu güne ulaşıldı. Amacımız ise tüketicinin seçimine bırakmak suretiyle bir taraftan da yenilenebilir enerji üreticilerinin güvenilir bir sertifikasyon sistemiyle takip ve devamlılığın sağlanmasıdır.” dedi. Yenilenebilir enerji talebinin her geçen gün arttığını vurgulayan Switten “AIB olarak buradaki sertifikasyon sistemiyle, ilkeler doğrultusunda özellikle YEK-G sistemiyle önemli bir bağlantı sağlanacağını düşünüyoruz. Henüz mevzuat kapsamında gerçekleştirmemiş olsak da ileriye dönük olarak yapıcı ve işbirlikçi bir yaklaşımla bunu başarıyla tamamlayacağımıza inanıyorum. Bu sürece katkı sunan bütün tarafları tebrik ediyorum. YEK-G ile birlikte hem Türkiye hem de uluslararası alanda önemli bir merhale kazanıldı. Gezegenimiz gelecek nesillere daha temiz bir elle teslim edilecek ve YEK-G ile gönüllüğü daha fazla öne çıkaracağız.” dedi.
“Gelecek nesillere daha yeşil ve temiz bir dünya bırakmak için birlikte çalışıyoruz”
Açılış töreninde konuşma yapan EPİAŞ Genel Müdürü Ahmet Türkoğlu YEK-G Sistemi’nin pandemi döneminde yoğun ve özverili bir çalışma süreci sonunda ortaya çıktığını hatırlatarak, “Bugün, katılımcılarımız Organize YEK-G piyasasında yenilenebilir enerji kaynakları hidrolik, güneş, rüzgar, jeotermal ve biyokütle bazlı açılacak kontratlarda ticaret yapmaya başlayacaklar. YEK-G sistemi ile yenilenebilir enerji sertifikalarını, kurumsal veya bireysel tüm tüketiciler için ulaşılabilir hale getiriyoruz. Yaygın adıyla yeşil sertifika piyasası olarak kullanılan YEK-G ile amacımız; elektriğin üretimi ve tüketiminde yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımını yaygınlaştırmak, sektöre yeni bir kaynak oluşturmak ve çevrenin korunmasına katkı yapmaktır. ” ifadelerini kullandı.
Türkoğlu gelecek nesillere daha yeşil ve temiz bir dünya bırakmak için çalıştıklarının altını çizerek bugünün anısına etkinliğe katılanlar, hissedarlar, piyasa katılımcıları ve EPİAŞ çalışanları adına iki bin adet ağaç dikileceğini belirtti. Türkoğlu ayrıca bugün itibarıyla EPİAŞ’ın karbon-nötr bir Şirket olduğunu dile getirdi.
YEK-G Sistemi hakkında detaylı bilgi için https://yekgnedir.com/
