Azerbaycan’ın Hazar Denizi’ndeki Şah Deniz 2 Gaz Sahası ve Hazar Denizi’nin güneyindeki diğer sahalarda üretilen doğal gazın öncelikle Türkiye’ye, ardından Avrupa’ya taşınması amacıyla gerçekleştirilen ve Güney Kafkasya Boru Hattı (SCP) ve Trans-Adriyatik Boru Hattı (TAP) ile birleşerek Güney Doğal Gaz Koridorunu oluşturan TANAP’ın açılış töreni Eskişehir’in Seyit Gazi ilçesi Aksaklı Mahallesi’ndeki gaz dağıtımının başlayacağı ilk nokta olan Eskişehir Kompresör ve Ölçüm İstasyonu’nda gerçekleşti.

Azeri doğal gazını Türkiye üzerinden Avrupa’ya taşıyacak Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı’nın (TANAP) açılış törenine Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Sırbistan Devlet Başkanı Aleksandar Vucic, Ukrayna Devlet Başkanı Petro Poroşenko ve KKTC Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı’nın yanı sıra Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak, Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, Azerbaycan’ın petrol şirketi SOCAR ve TANAP Yönetim Kurulu Başkanı Rövnag Abdullayev, paydaş ülkelerin enerji bakanları, enerji şirketlerinin yöneticileri ve üst düzey bürokratlar da iştirak etti.

Türkiye’nin enerji arz güvenliği açısından önemli bir yere sahip olan, bölgedeki barış ve istikrara katkı sunmasının yanı sıra Türkiye’nin enerji ticaret merkezi olmasına da katkı sağlayacak olan TANAP’ın ortaklık yapısında; Azerbaycan devlet enerji şirketi SOCAR’ın yüzde 51, Botaş’ın yüzde 30, BP’nin yüzde 12 ve SOCAR Türkiye’nin yüzde 7 payı bulunmaktadır.

Başlangıç kapasitesi yıllık 16 milyar metreküp doğal gaz olan ve 8 milyar dolara mal olan projenin, 6 milyar metreküpü Türkiye’ye, 10 milyar metreküpü ise Avrupa’ya taşınacaktır.

“Çatışma değil işbirliği zemini olarak enerji”

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan açılış töreninde sözlerine “Bugün, bölgemiz ve ülkelerimiz için tarihi bir adım atıyoruz. Güney gaz koridorunun bel kemiği olan, enerjinin ‘İpek Yolu’ olarak tanımladığımız Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı’nın açılışını gerçekleştiriyoruz.” diyerek başladı.

TANAP ile Türkiye’nin transit bir ülke olmaktan çıkıp, üreticiden nihai tüketiciye uzanan değer zincirinin her aşamasında rol oynayan kritik bir konuma geldiğini belirten Erdoğan “Enerjiyi çatışma değil işbirliği zemini olarak gören anlayışımız, TANAP sayesinde bir kez daha ete kemiğe bürünmüştür.” dedi.

TANAP’ın Türkiye ile Azerbaycan arasındaki ortak vizyonun en son meyvesi olduğunu dile getiren Erdoğan, TANAP’ın aynı zamanda devreye alacakları yeni projelerin de müjdecisi olduğunu söyledi.

“TANAP, Türkiye ve Azerbaycan’ın zaferidir”

Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Türkiye-Azerbaycan birliği ve kardeşliği hem ülkelerimiz, hem halklarımız, hem bölgemiz, hem de Avrasya için önemli faktördür. Bugün TANAP’ın devreye girmesi Türkiye-Azerbaycan’ın tezahürüdür. TANAP, Türkiye ve Azerbaycan’ın zaferidir.” dedi.

Aliyev konuşmasında “Bugün biz 21. asrın enerji tarihini birlikte yazmaktayız. Bu tarih, iş birliği tarihidir. Enerji projelerimiz bölgemize istikrar getirecektir. Bu projeye iştirak eden bütün ülkeler ve şirketler, halklar fayda görecektir. TANAP gibi mihenk bir projenin hayata geçirilmesi Türkiye ve Azerbaycan liderlerinin bilge ve güçlü siyasi iradesi neticesinde mümkün olmuştur. Bunların arkasında düşünülmüş siyaset, güçlü irade var ve bizim kardeşliğimiz vardır.” ifadelerine yer verdi.

“İstikrarın, güçlü liderlik ve vizyonun projesi, TANAP”

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak konuşmasında TANAP projesinin Türk-Azeri kardeşliğinin yeni sembolü olduğunu ve bölge enerji tarihi açısından öneminin altını çizdi.  Türkiye, Azerbaycan ve Gürcistan arasında kurulan bölgesel iş birliğinin yeni kıtalara ulaşarak küresel iş birliğine dönüştüğünü belirten Albayrak,  TANAP’ın istikrarın, güçlü liderlik ve vizyonun projesi olduğunu vurguladı.

Albayrak, TANAP’ın Türkiye’nin ve ulaştığı bütün ülkelerin enerji arz güvenliğine çok büyük katkı sağlayacağına işaret ederek, Türkiye’nin de enerjideki anahtar ülke konumunu pekiştireceğini ifade eden Albayrak TANAP projesi için, ” Avrupa’nın enerji arz güvenliği Türkiye’den başlar tezimizin en önemli göstergesi olacaktır. Avrupa’nın kaynak ülke ve güzergah çeşitliliğini daha da artıracaktır. Projedeki bütün tarafların, en önemlisi de bölgesel ve küresel huzurun, istikrarın kazanacağı dünyadaki ender projelerden biri olacaktır. TANAP, başka ülkelerin de katılımıyla gelişmeye ve büyümeye açık bir proje olacaktır. Türkiye ve Azerbaycan’ın yaktığı ateş yıllar içerisinde büyüyerek farklı medeniyetler arasındaki bağı daha da kuvvetlendirecektir. Biz ‘herkes için enerji’ diyoruz, ‘enerjide barış için paylaş’ diyoruz. Enerjinin küresel barış, huzur ve istikrara sağlayacağı katkılara yürekten inanıyoruz. Bölgemizdeki ihtilafların çözüme ulaşması, iş birliğinin artması ve daha öngörülebilir bir enerji geleceği için tüm gücümüzle çaba sarf ediyoruz. “ ifadelerini kullandı.

TANAP Projesi Hakkında Genel Bilgiler

Ardahan’dan başlayarak Edirne’de son bulacak olan güzergahı üzerinde yer alan 20 il ve 67 ilçeden geçen TANAP Boru Hattı toplam 1850 kilometre uzunluğundadır.

İnşaat çalışmalarına 2015 yılında başlanan ve 12.06.2018 tarihi itibarıyla Türkiye gaz akışı başlayan TANAP projesinde gaz aşamasının dört aşamada artırılması planlanmaktadır.

İlk aşamada 16 milyar metreküp taşıma kapasitesi yaratılarak Türkiye’ye  2018 yılında gaz akışının başlamasının ardından, yıllara göre artacak şekilde toplam 6 milyar metreküp ve Avrupa’ya 2020 yılının ilk çeyreğinde başlayacak ve yıllara göre artacak şekilde toplam 10 milyar metreküp gaz taşıması öngörülüyor. Taşıma kapasitesi 2023 yılında 24 milyar metreküpe ve 2026 yılında 31 milyar metreküpe çıkarılması hedeflenmektedir.

Proje kapsamında Türkiye sınırları içerisinde biri Eskişehir ve diğeri Trakya’da olmak üzere, ulusal doğal gaz iletim şebekesine bağlantı için iki çıkış noktası bulunan TANAP Doğal Gaz Boru Hattı sistemi; 19 kilometresi Marmara Deniz geçişi olmak üzere toplam 1850 km ana hat ile Türkiye içerisindeki çıkış noktalarına olan bağlantı hatlarının işletmesinde kullanılmak üzere 7 adet kompresör istasyonu, 4 adet ölçüm istasyonu, 11 adet pig istasyonu, 49 adet blok vana istasyonu ve Türkiye’deki ulusal doğal gaz şebekesini beslemek üzere 2 adet gaz çıkış istasyonundan oluşmaktadır.