Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Vadeli Elektrik Piyasası (VEP) ile Türkiye enerji piyasasının olgunluk dönemine girdiğini belirterek, “VEP ile fiziksel teslimat yükümlülüğü doğuran ileri tarihli işlemlerle daha şeffaf, istikrarlı ve rekabetçi bir ortamda elektriğin alım ve satımına imkan sağlıyoruz. Öngörülebilirliğin artmasıyla yatırımcılarımız finansal belirsizlikten kurtulacak ve bu durum sürdürülebilir bir yatırım ortamının da gelişimine katkı sağlayacak.” dedi.

Dönmez, Enerji Piyasaları İşletme AŞ (EPİAŞ) Vadeli Elektrik Piyasası açılış töreninde yaptığı konuşmada, Türkiye’nin enerji piyasalarına duyulan güvenden dolayı piyasa derinliğinin önceki yıllara göre arttığını dile getirdi.

Türkiye’de artık elektrik piyasasının herkesin kendi alım-satım riskini yönettiği pazar yeri anlamına geldiğini kaydeden Dönmez, “Dolayısıyla bu pazar yerinde her türlü ürün olacak. Bugün, 3 yıllık bir süreci sonuçlandırıyoruz. VEP ile son 20 yıllık yolculuğumuzda bizleri bir adım öteye taşıyacak yeni bir sayfa daha açıyoruz. VEP ile fiziksel teslimat yükümlülüğü doğuran ileri tarihli işlemlerle daha şeffaf, istikrarlı ve rekabetçi bir ortamda elektriğin alım ve satımına imkan sağlıyoruz. Böylece, piyasanın şeffaflığını daha da artırarak katılımcıları fiyat riskinden korumuş olacağız.” diye konuştu.

Dönmez, katılımcıların geleceğe yönelik fiyat beklentilerini görebileceğini ve kendilerini konumlandırabileceğini söyledi.

İşleme alınacak kontratların standart olmasından dolayı piyasa katılımcılarına pozisyon netleştirme kolaylığı ve teminat hesaplamalarında verimlilik sağlanacağını dile getiren Dönmez, şunları kaydetti:

“VEP ile tezgah üstü piyasalar dediğimiz, organize olmayan, regüle edilmemiş yani bir borsa yoluyla yapılmayan işlemlerden doğabilecek bütün riskleri ortadan kaldırıyoruz. Bu tür durumlarda karşı taraf riski mevcut ve şeffaflık olmamasından dolayı geleceğe yönelik fiyat beklentileri de tam olarak gerçekleşmiyor. VEP’i tezgah üstü piyasalardan ayıran en önemli özellik, EPİAŞ’ın üstlendiği merkezi karşı taraf rolüdür. Bu modelle EPİAŞ belki de dünyada sayılı enerji borsaları arasına girmiş oluyor. EPİAŞ, talep tarafı ve arz tarafını yüz yüze getirmeden buluşturan ve her iki tarafa da güvence sunan bir platform sunmuş oldu. Bu sayede tezgah üstü piyasalarda söz konusu olan karşı taraf riskini de ortadan kaldırıyoruz. Şeffaf piyasa şartları sayesinde de katılımcıları piyasa riskinden korumuş olacağız.”

İleriye dönük işlemlerde katılımcılar maliyetlerini sabitleyebilecek

Dönmez, böylece yatırımcıların geleceğe yönelik fiyat beklentilerini görme imkanına sahip olacağına dikkati çekti.

VEP’te oluşacak fiyatların tezgah üstü piyasa işlemlerinde de referans olacağını söyleyen Dönmez, ileriye dönük oluşacak referans fiyatlarla öngörülebilirliğin de aynı oranda artacağını anlattı.

Dönmez, piyasa katılımcılarının fiyatı bugünden belirlenmiş uzun dönemli alım-satım yapabileceğine işaret ederek, “Yatırımcımız daha rahat şartlarda finans kaynağı bulma olanağına sahip olacak. Öngörülebilirliğin artmasıyla yatırımcılarımız finansal belirsizlikten kurtulacak ve bu durum sürdürülebilir bir yatırım ortamının da gelişimine katkı sağlayacak. Aslında biz bu araçla piyasa katılımcılarına uzun far yapma imkanını getirmiş olduk.” dedi.

İleriye dönük yapılacak işlemlerle katılımcıların maliyetlerini sabitleyeceğini belirten Dönmez, spot piyasadaki fiyat dalgalanmalarından da korunacaklarını ve piyasa şartlarının uygun olması durumunda arbitraj yapılabileceğini ifade etti.

Dönmez, her seans sonunda EPİAŞ’ın günlük gösterge fiyatlarını paylaşacağını ve böylece sonraki fiyatlamalar için katılımcılara fiyat sinyali oluşturulacağını vurgulayarak, “Bu durum, ileriye dönük oluşacak referans fiyatlar öngörülebilirlik, güvenirlik ve şeffaflığın artmasını sağlayacak. VEP’in orta ve uzun vadede yüksek hacim ve likiditeye ulaşmasını bekliyoruz.” diye konuştu.

EPİAŞ’ın şu anki hacmiyle Avrupa’nın dördüncü büyük elektrik piyasası olduğunu aktaran Dönmez, VEP’te oluşacak işlem hacmiyle EPİAŞ’ın daha iyi bir konuma gelmesini arzu ettiklerini dile getirdi.

Dönmez, piyasanın işleme açılacağı bu yıl piyasa katılımcılarından VEP işlemleri için ücret alınmayacağını bildirdi.

1 Haziran itibarıyla altı adet aylık ve iki adet çeyreklik bazda yük kontratın işleme açıldığını aktaran Dönmez, “Piyasanın talepleri doğrultusunda VEP’te yıllık kontratlarla birlikte puant ve puant dışı kontratlar da devreye alınacak. Gelişmiş enerji piyasalarındaki enstrümanlardan biri olan VEP ile enerji piyasamızın bugün itibarıyla olgunluk dönemine girdiğini söyleyebiliriz.” ifadelerini kullandı.

Dönmez, bu yıl içinde Vadeli Gaz Piyasası’nın da devreye alınacağını ifade etti.

Konuşmasının ardından, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu Başkanı Mustafa Yılmaz, EPİAŞ Yönetim Kurulu Başkanı Abdullah Tancan ve EPİAŞ Genel Müdürü Ahmet Türkoğlu ile birlikte EPİAŞ’ simgeli şeffaf butonuna basarak piyasanın açılışını gerçekleştirdi.

Dönmez, daha sonra piyasada gerçekleşen ilk işleme ilişkin, “VEP’te ilk eşleşmemiz, 1 Haziran 2021 saat 13.00.12’de, Ekim 2021 baz kontratı için megavatsaat başı 405 liradan 1 lot olarak gerçekleşti.” bilgisini paylaştı.

EPDK Başkanı Yılmaz: “VEP, Türkiye’nin enerji ticaret merkezi olma yolunda dönüm noktası olacak”

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) Başkanı Mustafa Yılmaz, bugün devreye giren Vadeli Elektrik Piyasası (VEP) ve ekimde devreye alınacak Vadeli Doğal Gaz Piyasası’nın (VGP) Türkiye’nin enerji ticaret merkezi olmasında önemli rol oynayacağını bildirdi.

Yılmaz, Enerji Piyasaları İşletme AŞ (EPİAŞ) Vadeli Elektrik Piyasası açılış töreninde yaptığı konuşmada, Türkiye’nin, enerjide ticaret merkezi olma yolunda son yıllarda dönüşüm yaşadığını ifade etti.

Bu dönüşümün küresel enerji piyasalarından ayrı düşünülmemesi ve bölgesel dinamiklerle birlikte ele alınması gerektiğini belirten Yılmaz, “Bölgemizde birçok ülkenin enerji borsası kurma niyeti ve çabası var ama enerji piyasamızın büyüklüğü bize ölçek ekonomisi avantajı sağlıyor. Son dönemlerde enerji talebimizin bölgemizdeki diğer ülkelerle kıyaslanmayacak denli yüksek hızlarda artması, dinamizmimizi de güçlendiriyor.” değerlendirmesinde bulundu.

Yılmaz, elektrik ve doğal gaz piyasalarının her geçen gün derinleşen ve artan cazibesiyle bölgesindeki diğer piyasalar için bir çekim merkezi olmasını hedeflediklerini kaydetti.

Gelişmiş piyasalardaki enstrümanları devreye almaya devam edeceklerini vurgulayan Yılmaz, “Bugün VEP ve ekim ayında da VGP’nin devreye girmesi Türkiye’nin enerji ticaret merkezi olma yolunda önemli bir dönüm noktası olacaktır.” dedi.

VEP’te yılsonuna kadar piyasa işletim ücreti alınmayacak

EPİAŞ Genel Müdürü Ahmet Türkoğlu da EPİAŞ’ın geliştirdiği yeni vadeli ürünlerle çeşitliliği ve hizmet kalitesini artırdığını belirterek, şöyle konuştu:

“Artan işlem hacmimizle Avrupa’nın dördüncü büyük enerji borsası olan şirketimiz geliştirdiği ve hizmete aldığı yeni ürünlerle ülkemizin bölgesinde enerji ticaret merkezi olma hedefine katkı sağlamaya çalışmaktadır. Son yıllarda yaptığımız işlem hacimlerine bakacak olursak 2020 yılında gün öncesi piyasası işlem hacmi yüzde 17 artarak 181 TWh olmuştur. Aynı şekilde gün içi piyasasında da işlem hacmi yüzde 20 artarak 7 TWh olmuştur. Bu yıl ilk 4 ay verilerine bakarsak büyümenin devam ettiğini görüyoruz. Gün içi piyasası yüzde 20, gün öncesi piyasası da yüzde 23 artış göstermiştir. Geçen yıl yaptığımız işlemlerden kesilen fatura ve tahsilat tutarı 105 milyar TL ulaşmıştır. Bu yılın ilk 4 ayında da 39 milyar TL ulaşmış durumdayız.”

Türkoğlu, açılacak vadeli piyasalarla birlikte daha çok piyasa katılımcısının daha çok işlem yaparak piyasaları geliştireceğini ve derinleştireceğini aktardı.

VEP ile piyasa katılımcılarının fiyat riskinden korunma, geleceği yönelik fiyat beklentilerini görme imkanı bulacağına dikkati çeken Türkoğlu, “EPİAŞ VEP’te karşı taraf hizmeti vererek güvenli bir piyasa işletilmesini sağlayacaktır. VEP’te oluşacak referans fiyat ile yerli ve yabancı yatırımcılar için yatırım desteği ve alım garantisi olmadan fizibilite yapma imkanı oluşacak.” değerlendirmesinde bulundu.

Türkoğlu, mevcut durumda işletilen spot elektrik ve doğal gaz piyasalarına ek olarak fiziksel teslimatlı VEP’in yanı sıra fiziksel teslimatlı gaz piyasasının da işletilmeye alınacağına işaret ederek, “Bu, derinlik ve likidite açısından borsamız için yeni avantajlar sağlayacak. Ana girdisi enerji olan işletmelerimiz ürünlerindeki enerji maliyetini önceden görüp satın alarak yurt dışı pazarlarda vadeli satışlar için rekabetçi fiyatı borsamızdan kolayca elde edebilecekler. Son olarak, sektörümüze yeni bir ufuklar açacak piyasamızda yılsonuna kadar piyasa işletim ücreti alınmayacağını hatırlatmak istiyorum.” ifadelerini kullandı.

EEX Genel Müdürü Peter Reitz: “EPİAŞ’la yaptığımız işbirliğinden çok memnunuz”

Açılış törenine çevrim içi katılarak konuşma yapan European Energy Exchange  (EEX) Genel Müdürü Peter Reitz, EPİAŞ’ı tebrik ederek, “Yeni bir piyasayı sıfırdan kurmanın ne kadar zor olduğunu ve özveri gerektirdiğini biliyorum. EPİAŞ, halihazırda Vadeli Elektrik Piyasası’nın temeli olan spot elektrik piyasalarını sorunsuz işletmekte. Kendi tecrübelerimden yola çıkarak şunu ifade etmek isterim; vadeli piyasalar oyun değiştirici piyasalardır. Böyle bir potansiyele sahip olmak ise yeni bir ekonomik hacim yaratmak demektir. EPİAŞ’la yaptığımız işbirliğinden çok memnunuz.” İfadelerini kullandı.

Törene Avrupa enerji borsalarından geniş katılım

Törene, çevrim içi olarak EUROPEX üyesi Avrupa enerji borsalarının CEO’ları ve üst düzey yöneticileri de katıldı. Katılım sağlayan yöneticiler; ALPEX Genel Müdürü Sokol Dishnica, BORZEN Genel Müdürü Matjaz Gerden, CROPEX Yönetim Kurulu Başkanı Silvio Brkic, ESCO Uluslararası Yatırım İlişkileri Başkanı Tamar Tsurtsumia, EUROPEX Genel Sekreteri Chiristian Baer, GME Başkanı ve Genel Müdürü Andrea Peruzy, HENEX Genel Müdürü George Ioannou, IBEX Genel Müdürü Konstantin Konstantinov ve Nicola Gabrovski, ICE ENDEX Başkanı ve Genel Müdürü Pieter Schuurs, MIBGAS Başkanı Raul Yunta Huete, SPIMEX Genel Müdürü Alexey Rybnikov ve Alexey Gerasyuk oldu.

VEP hakkında detaylı bilgi için https://vepnedir.com/