Sayın Cumhurbaşkanımız tarafından açıklanan Fatih sondaj gemisinin Karadeniz’deki Sakarya Gaz Sahasında 320 milyar m3’lük doğal gaz keşfi tüm Türkiye’de mutluluğu sebep olurken, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu da kolları sıvadı, bu keşfin piyasaya etkileri üzerinde çalışmaya başladı.

Bilindiği gibi son yıllarda BOTAŞ ve özel sektörü tarafından gerçekleştirilen büyük yatırımlarla Türkiye’nin doğal gaz alt yapısı güçlendirildi. İletim, dağıtım, depolama tesislerimizin kapasiteleri arttırıldı. Türk Akım, TANAP gibi uluslararası projeler hayata geçirildi, yeni LNG/FSRU tesisleri devreye alındı, doğal gaz dağıtım şebekesi 81 ilimize ve 555 ilçe/beldemize ulaştırıldı.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile belirlenen ortak strateji doğrultusunda geçmiş yıllarda ülkemize biçilen köprü, kavşak, transit gibi rolleri reddedilirken hedef: “doğal gaz ticaret merkezi olmak” şeklinde belirlendi.

Burada en önemli noktalardan biri de hiç şüphesiz EPDK tarafından mevzuat alt yapısı oluşturulan ve EPİAŞ bünyesinde kurulan Organize Toptan Doğal Gaz Satış Piyasasının (Doğal gaz borsası) 1 Eylül 2018 tarihinde devreye alınması.

Doğal gaz borsamızın 2 yıllık gerçekleşme rakamlarına bakıldığında bu sürede toplam 3,2 milyar m3 doğal gazın ticaretinin yapıldığı, toplamda 4,7 milyar TL civarında işlem hacmi gerçekleştiği ve ortalama GRF’nin ise 1460 TL/1000 Sm3 seviyelerinde oluştuğu görülmektedir. Yeni kurulan bir borsa için bu rakamlar oldukça memnuniyet verici ve piyasa oyuncularının mevzuatımıza ve kurumlarımıza olan güveninin bir göstergesi.

Karadeniz’de keşfedilen doğal gazın sisteme verilmesiyle Türkiye doğal gaz piyasası daha da gelişecek, arz kaynakları çeşitlenecek, doğal gaz borsası daha likit ve derin olacak, konut ve sanayi tüketicilerinin enerji maliyetleri hissedilir oranda azalacak.

Vadeli Gaz Piyasası için Geri Sayım Başladı
Enerji Bakanlığının 2019-2023 Stratejik Planında 2021 yılında faaliyete geçirilmesi planlanan Vadeli Doğal Gaz Piyasası da kendi ürettiğimiz doğal gazın vadeli kontratlarla satılabileceği bir piyasa oluşturulması bakımından çok büyük önem taşıyor. EPDK da bu konudaki çalışmalarını tamamlamak üzere.

Doğal gaz borsamızda işlem yapan piyasa oyuncularına yeni seçenekler sunulması ve ileriye dönük fiyat belirsizliklerinin en aza indirilmesi amacıyla bir taslak hazırlandı. Taslağa son halinin verilerek Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu onayına sunulması amacıyla konuyla ilgili tüm tarafların (EPDK, EPİAŞ, BOTAŞ, Özel Sektör STK ve Şirketleri) bir araya geleceği çalıştay sürecinin ilk toplantısı yapıldı.

50 kişinin üzerinde katılımcının yer aldığı bu ilk toplantıda, VGP’de işleme sunulacak ürün çeşitleri ve vadeleri taraflarca değerlendirildi ve konuya ilişkin uluslararası gelişmiş piyasalarda işlem gören vadeli ürün çeşitleri hakkında EPDK tarafından katılımcılara bilgilendirme yapıldı.

2021’de Hayata Geçirilmesi Planlanan Vadeli Doğal Gaz Piyasası Ne Getirecek?

Sağlıklı işleyen rekabetçi bir doğal gaz piyasanın olmazsa olmazları niteliğinde olan;

– Piyasa öngörülebilirliği,

– Fiyat belirsizliğinden kaynaklanan risklerin bertaraf edilmesi,

– Piyasada derinlik ve likiditenin arttırılması gibi hedeflere vadeli doğal gaz piyasası ile ulaşılabilecek.
İleri tarihli fiziksel teslimat gerektiren yenilikçi ürünlerin de organize piyasada sunulması ile OTSP’de faaliyet gösteren oyunculara kendi pozisyonları açısından alternatif bir hareket esnekliği sağlanacak, piyasa derinliği artacak, ileriye dönük belirsizlikler en aza indirilirken arz güvenliğine de büyük katkı sağlanacak.

Konuyu değerlendiren EPDK Başkanı Mustafa Yılmaz; 2021 yılında açılacak vadeli gaz piyasası ile doğal gaz borsasında işlem yapan oyuncuların vadeli kontratlar aracılığı ile 2023 yılında sisteme verilmesi planlanan yerli doğal gazın alım-satımını önceden yapabilme imkanı bulacağını söyledi… Yılmaz: “Bu sayede Karadeniz gazımızın daha üretilmeye başlamadan bile ülkemizin gaz fiyatları üzerindeki olumlu etkisini göreceğiz inşaallah” dedi.

EPDK Başkanı şunları söyledi:

“Karadeniz’de keşfi yapılan yerli doğal gazımızın üretildikten sonra sisteme verilmesi ve ticarileştirilmesi aşamasında EPDK olarak biz devreye gireceğiz. Gerekli lisanslama ve düzenleme çalışmalarını yaparak yerli doğal gazımızın en ekonomik şekilde tüketicilerimizin hizmetine sunulmasını hep birlikte sağlayacağız inşallah.

Hem bu keşif hem de vadeli gaz piyasamız ile Türkiye doğal gazda ticaret merkezi olma hedefine bir adım daha yaklaşmış olacak. Doğal gaz piyasamız zaten çok iyi bir noktada. Ancak bu süreçte kendi doğal gazımızı keşfetmek ayrı bir mutluluk… Biz de kendi doğal gazımızın düzenleyicisi olmanın gururunu yaşayacağız… Bu vesileyle, doğal gaz borsamızın da ikinci yılını kutluyor, başta OTSP’nin kurulması sürecine önemli destek veren Sn. Bakanımız olmak üzere emeği geçen herkese teşekkür ediyorum.”

Kaynak: EPDK web sitesinde çıkan 15.09.2020 tarihli haberdir.